Freeze…als aan de grond genageld…
Bij het boksen treed bij een beetje spanning al het instinctieve brein in werking. Sommige deelnemers in een workshop herkennen direct hun instinctieve reacties in hun werk. Recent breinonderzoek laat zien dat onze reacties veel instinctiever zijn dan we vaak denken of zouden willen. De signalen van onze zintuigen worden vooral in bedreigende situaties snel en slordig door ons 200 miljoen jaren oud zoogdierenbrein verwerkt, waarbij de fysiologische reactie vanuit het 500 miljoen jaren oud reptielenbrein afkomstig zijn. Deze reacties bestaan uit vechten, vluchten of bevriezen.
In een ver verleden bestond het gevaar uit een aanval van een sabeltandtijger, maar vandaag de dag kan bijvoorbeeld al kritiek van een medemens dezelfde instinctieve reactie oproepen. Gaat het om het omgaan met deze reacties, kunnen we zeker ook bruikbare tips halen uit de dierenwereld.
Bevriezen is vooral een functionele overlevingsreactie die vooral bij prooidieren in de natuur geldt. Voorbeeld: een jachtluipaard besluipt een kudde impala’s, schiet plotseling uit het niets te voorschijn en zet een sprint in naar haar prooi. De geschrokken kudde springt weg, maar een jonge impala struikelt. Hoewel het beest zich in een flits herstelt en alsnog weg rent, is het te laat…. Het jachtluipaard heeft haar slachtoffer in het vizier en zet, met een top van 110 km per uur, de achtervolging in. Op het moment suprême waarbij de klauwen van het jachtluipaard de impala in haar sprong hebben geraakt, ‘bevriest’ de impala, bewegingsloos zich overgevend aan de naderende dood. Maar, juist door het ‘bevriezen’ heeft de impala nog een kleine kans te overleven. Allereerst is het dier verdoofd waardoor het geen pijn voelt als het jachtluipaard zou besluiten het dier te verorberen.
Maar stel dat het jachtluipaard haar ogenschijnlijk dode prooi naar een veilige plek sleept en besluit haar maal niet direct te verorberen… Het wonderlijke is dan dat de impala op een onbewaakt moment uit haar ‘bevriezing’ ontwaakt en de stress van de ‘bevriezing’ letterlijk van zich afschud en weer terug keert naar haar kudde!
‘Shake it out’
Helaas hebben wij mensen niet geleerd na een gevaar de stress van ons af te schudden. In plaats daarvan gaan we de bedreigende gebeurtenis overdenken, met als gevolg dat we steeds weer het angstige gevoel ervaren van de gebeurtenis. Tip: zorg na een bedreigende ervaring waarbij je wellicht ‘als aan de grond genageld’ stond, dat je alle spanning van het hele lijf letterlijk afschud. Gewoon staan en alle delen van het lichaam in beweging brengen en flink losschudden. En als mogelijk de emotie van de gebeurtenis lekker ‘dierlijk’ uitschreeuwen (bijvoorbeeld in de auto) waarna je vervolgens iets gaat doen waarbij je je helemaal laat ontspannen.
